Difference between revisions of "Waray/Grammar"
From LING073
Line 3: | Line 3: | ||
===Nouns=== | ===Nouns=== | ||
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|Estudyante{{tag|n}}|estudyante}} ("Student") |
* {{morphTest|Amerikano{{tag|n}}|Amerikano}} ("American") | * {{morphTest|Amerikano{{tag|n}}|Amerikano}} ("American") | ||
* {{morphTest|Sangkay{{tag|n}}| Friend}} ("Friend") | * {{morphTest|Sangkay{{tag|n}}| Friend}} ("Friend") | ||
Line 12: | Line 12: | ||
===Personal Nouns=== | ===Personal Nouns=== | ||
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|Ako{{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p1}}{{tag|sg}}|Ako}} ("I") |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|Ikaw{{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p2}}{{tag|sg}}|Ikaw}} ("You") |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|Ikaw{{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p2}}{{tag|sg}}|Ka}} ("You") |
− | * {{morphTest|He | + | * {{morphTest|Hiya {{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p3}}{{tag|sg}}|Hiya}} ("He") |
− | * {{morphTest|Our | + | * {{morphTest|Hiya {{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p3}}{{tag|sg}}|Hiya}} ("She") |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|Kita{{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p1}}{{tag|incl}}{{tag|pl}}|Kita}} ("Our") |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|Kami{{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p1}}{{tag|excl}}{{tag|pl}}|Kami}} ("Our") |
+ | * {{morphTest|Kamo {{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p2}}{{tag|pl}}|Kamo}} ("You") | ||
+ | * {{morphTest|Hira {{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p3}}{{tag|pl}}|Hira}} ("They") | ||
− | * {{morphTest|Akon {{tag| | + | * {{morphTest|Akon {{tag|prn}}{{tag|p1}}{{tag|sg}}|Ako}} ("My/Mine") |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|Imo {{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p2}}{{tag|sg}}|Ha imo}} ("Your/Yours") |
− | * {{morphTest|Iya {{tag| | + | * {{morphTest|Iya {{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p3}}{{tag|sg}}|Ha iya}} ("His/His") |
− | * {{morphTest|Aton/amon (inc./ex.) {{tag| | + | * {{morphTest|Iya {{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p3}}{{tag|sg}}|Ha iya}} ("Her/Hers") |
− | * {{morphTest|Iyo {{tag| | + | * {{morphTest|Aton/amon (inc./ex.) {{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p1}}{{tag|incl}}{{tag|pl}}|Ha aton/amon}} ("Our/Ours") |
− | * {{morphTest|Ira {{tag| | + | * {{morphTest|Aton/amon (inc./ex.) {{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p1}}{{tag|excl}}{{tag|pl}}|Ha aton/amon}} ("Our/Ours") |
+ | * {{morphTest|Iyo {{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p2}}{{tag|pl}}|Ha iyo}} ("Your/Yours") | ||
+ | * {{morphTest|Ira {{tag|prn}}{{tag|pers}}{{tag|p3}}{{tag|pl}}|Ha ira}} ("Their/Theirs") | ||
===Verbalizing Nouns=== | ===Verbalizing Nouns=== | ||
Line 31: | Line 35: | ||
====Nag==== | ====Nag==== | ||
− | + | «nag»: | |
− | adobo | + | * {{morphTest|tv{{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|past}}|nag-TV}} |
− | dyaket | + | * {{morphTest|adobo{{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|pres}}|nag-aadobo}} |
+ | * {{morphTest|dyaket{{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|fut}}|magdyaket }} | ||
====Mag==== | ====Mag==== | ||
− | computer | + | «mag»: |
− | kape | + | * {{morphTest|computer{{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|past}}|mag-computer}} |
− | guitar | + | * {{morphTest|kape{{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|pres}}|magkape}} |
+ | * {{morphTest|guitar{{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|fut}}|mag-guitar}} | ||
====Pag==== | ====Pag==== | ||
− | piano | + | «pag»: |
− | bus | + | * {{morphTest|piano {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|past}}|pagpiano}} |
+ | * {{morphTest|bus {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|pres}}|pagbus}} | ||
=== Verbs === | === Verbs === | ||
Line 50: | Line 57: | ||
«dara» (''To Bring'') : | «dara» (''To Bring'') : | ||
* {{morphTest|dara{{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|past}}|nagdara}} | * {{morphTest|dara{{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|past}}|nagdara}} | ||
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|dara {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|pres}}|nagdadara}} |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|dara {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|fut}}|magdara}} |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|dara {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|imp}}|pagdara}} |
− | + | «bantay» (''To Guard'') : | |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|bantay {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|past}}|nagbantay}} |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|bantay {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|pres}}|nagbabantay}} |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|bantay {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|fut}}|magbantay}} |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|bantay {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|imp}}|pagbantay}} |
− | + | «trabaho» (''To Work'') : | |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|trabaho {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|past}}|nagtrabaho}} |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|trabaho {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|pres}}|nagtratrabaho}} |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|trabaho {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|fut}}|magtrabaho}} |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|trabaho {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|imp}}|pagtrabaho}} |
− | + | «mando» (''To Command'') : | |
− | * {{morphTest|–Mando {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|past}}| nagmando}} | + | * {{morphTest|–Mando {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|past}}|nagmando}} |
− | * {{morphTest|–Mando {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|pres}}| nagmamando}} | + | * {{morphTest|–Mando {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|pres}}|nagmamando}} |
− | * {{morphTest|–Mando {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|fut}}| magmando}} | + | * {{morphTest|–Mando {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|fut}}|magmando}} |
− | * {{morphTest|–Mando {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|imp}}| pagmando}} | + | * {{morphTest|–Mando {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|imp}}|pagmando}} |
− | + | «aram» (”To Learn”) : | |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|aram {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|past}}|nag-aram}} |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|aram {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|pres}}|nag-aaram}} |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|aram {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|fut}}|mag-aram}} |
− | * {{morphTest| | + | * {{morphTest|aram {{tag|v}}{{tag|tv}}{{tag|imp}}|pag-aram}} |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
===Possessions=== | ===Possessions=== | ||
− | * {{morphTest|ni {{tag| | + | * {{morphTest|ni{{tag|prn}}{{tag|sg}}|ni}} ("of") |
− | * {{morphTest|nira {{tag| | + | * {{morphTest|nira{{tag|prn}}{{tag|pl}}|nira}} ("of") |
− | * {{morphTest|han/hin {{tag| | + | * {{morphTest|han/hin{{tag|prn}}{{tag|sg}}|han/hin}} ("of") |
− | * {{morphTest|han mga {{tag| | + | * {{morphTest|han mga{{tag|prn}}{{tag|pl}}|han mag}} ("of") |
===Demonstrative Pronouns=== | ===Demonstrative Pronouns=== | ||
Line 137: | Line 130: | ||
===Question Markers=== | ===Question Markers=== | ||
− | * {{morphTest| ka {{tag|pr}}|}} | + | * {{morphTest|ka{{tag|pr}}|ka}} |
− | * {{morphTest| ba {{tag|part}}|}} | + | * {{morphTest|ba{{tag|part}}|ba}} |
===Negatives=== | ===Negatives=== | ||
− | * {{morphTest| waray {{tag|adv}}{{tag|past}}{{tag|pres}}|Not or No | + | * {{morphTest|waray{{tag|adv}}{{tag|past}}{{tag|pres}}|waray}} ("Not or No") |
− | * {{morphTest| diri {{tag|adv}}{{tag|fut}}| Not or No | + | * {{morphTest|diri{{tag|adv}}{{tag|fut}}|diri}} ("Not or No") |
===Beneficiary=== | ===Beneficiary=== | ||
− | * {{morphTest|kan {{tag|prep}}{{tag|sg}}|}} | + | * {{morphTest|kan{{tag|prep}}{{tag|sg}}|kan}} |
− | * {{morphTest|ha {{tag|prep}}{{tag|sg}}|}} | + | * {{morphTest|ha{{tag|prep}}{{tag|sg}}|ha}} |
− | * {{morphTest|kan | + | * {{morphTest|kan...ngan kan...{{tag|prep}}{{tag|pl}}|kan...ngan kan..}} |
− | * {{morphTest|han mga {{tag|prep}}{{tag|pl}}|}} | + | * {{morphTest|han mga{{tag|prep}}{{tag|pl}}|han mga}} |
− | * {{morphTest| para {{tag|prep}}|}} | + | * {{morphTest|para{{tag|prep}}|}} ("for") |
− | * {{morphTest|ngan {{tag|det}}{{tag|pl}}|}} | + | * {{morphTest|ngan {{tag|det}}{{tag|pl}}|ngan}} |
* {{morphTest|mga{{tag|det}}{{tag|pl}}|mga}} | * {{morphTest|mga{{tag|det}}{{tag|pl}}|mga}} | ||
===Actions Completed/In Progress=== | ===Actions Completed/In Progress=== | ||
− | * {{morphTest| na/pa {{tag|vaux}}{{tag|past}}{{tag|pres}}|Not now or already | + | * {{morphTest| na/pa {{tag|vaux}}{{tag|past}}{{tag|pres}}|na/pa}} ("Not now or already") |
− | * {{morphTest| ka {{tag|pr}}{{tag|fut}}| Not yet | + | * {{morphTest| ka {{tag|pr}}{{tag|fut}}|ka}} ("Not yet") |
We got this information from the source "Waray: A Major Language in the Philippines." | We got this information from the source "Waray: A Major Language in the Philippines." |
Revision as of 15:49, 14 March 2021
Contents
Parts of Speech
Nouns
- Estudyante<n> ↔ estudyante ("Student")
- Amerikano<n> ↔ Amerikano ("American")
- Sangkay<n> ↔ Friend ("Friend")
- Lalake<n> ↔ lalake ("Man")
- Babaye<n> ↔ babaye ("Woman")
- Mga<det><pl> ↔ mga
Personal Nouns
- Ako<prn><pers><p1><sg> ↔ Ako ("I")
- Ikaw<prn><pers><p2><sg> ↔ Ikaw ("You")
- Ikaw<prn><pers><p2><sg> ↔ Ka ("You")
- Hiya <prn><pers><p3><sg> ↔ Hiya ("He")
- Hiya <prn><pers><p3><sg> ↔ Hiya ("She")
- Kita<prn><pers><p1><incl><pl> ↔ Kita ("Our")
- Kami<prn><pers><p1><excl><pl> ↔ Kami ("Our")
- Kamo <prn><pers><p2><pl> ↔ Kamo ("You")
- Hira <prn><pers><p3><pl> ↔ Hira ("They")
- Akon <prn><p1><sg> ↔ Ako ("My/Mine")
- Imo <prn><pers><p2><sg> ↔ Ha imo ("Your/Yours")
- Iya <prn><pers><p3><sg> ↔ Ha iya ("His/His")
- Iya <prn><pers><p3><sg> ↔ Ha iya ("Her/Hers")
- Aton/amon (inc./ex.) <prn><pers><p1><incl><pl> ↔ Ha aton/amon ("Our/Ours")
- Aton/amon (inc./ex.) <prn><pers><p1><excl><pl> ↔ Ha aton/amon ("Our/Ours")
- Iyo <prn><pers><p2><pl> ↔ Ha iyo ("Your/Yours")
- Ira <prn><pers><p3><pl> ↔ Ha ira ("Their/Theirs")
Verbalizing Nouns
Nag
«nag»:
- tv<v><tv><past> ↔ nag-TV
- adobo<v><tv><pres> ↔ nag-aadobo
- dyaket<v><tv><fut> ↔ magdyaket
Mag
«mag»:
- computer<v><tv><past> ↔ mag-computer
- kape<v><tv><pres> ↔ magkape
- guitar<v><tv><fut> ↔ mag-guitar
Pag
«pag»:
- piano <v><tv><past> ↔ pagpiano
- bus <v><tv><pres> ↔ pagbus
Verbs
«dara» (To Bring) :
- dara<v><tv><past> ↔ nagdara
- dara <v><tv><pres> ↔ nagdadara
- dara <v><tv><fut> ↔ magdara
- dara <v><tv><imp> ↔ pagdara
«bantay» (To Guard) :
- bantay <v><tv><past> ↔ nagbantay
- bantay <v><tv><pres> ↔ nagbabantay
- bantay <v><tv><fut> ↔ magbantay
- bantay <v><tv><imp> ↔ pagbantay
«trabaho» (To Work) :
- trabaho <v><tv><past> ↔ nagtrabaho
- trabaho <v><tv><pres> ↔ nagtratrabaho
- trabaho <v><tv><fut> ↔ magtrabaho
- trabaho <v><tv><imp> ↔ pagtrabaho
«mando» (To Command) :
- –Mando <v><tv><past> ↔ nagmando
- –Mando <v><tv><pres> ↔ nagmamando
- –Mando <v><tv><fut> ↔ magmando
- –Mando <v><tv><imp> ↔ pagmando
«aram» (”To Learn”) :
- aram <v><tv><past> ↔ nag-aram
- aram <v><tv><pres> ↔ nag-aaram
- aram <v><tv><fut> ↔ mag-aram
- aram <v><tv><imp> ↔ pag-aram
Possessions
- ni<prn><sg> ↔ ni ("of")
- nira<prn><pl> ↔ nira ("of")
- han/hin<prn><sg> ↔ han/hin ("of")
- han mga<prn><pl> ↔ han mag ("of")
Demonstrative Pronouns
demonstrative | meaning |
---|---|
ini | this |
iton | that |
adto | that over there |
demonstrative | meaning |
---|---|
hini | this |
hiton | that |
hadto | that over there |
demonstrative | meaning |
---|---|
dinhi | this |
dida | that |
didto | that over there |
Question Markers
- ka<pr> ↔ ka
- ba<part> ↔ ba
Negatives
- waray<adv><past><pres> ↔ waray ("Not or No")
- diri<adv><fut> ↔ diri ("Not or No")
Beneficiary
- kan<prep><sg> ↔ kan
- ha<prep><sg> ↔ ha
- kan...ngan kan...<prep><pl> ↔ kan...ngan kan..
- han mga<prep><pl> ↔ han mga
- para<prep> ↔ ("for")
- ngan <det><pl> ↔ ngan
- mga<det><pl> ↔ mga
Actions Completed/In Progress
- na/pa <vaux><past><pres> ↔ na/pa ("Not now or already")
- ka <pr><fut> ↔ ka ("Not yet")
We got this information from the source "Waray: A Major Language in the Philippines."